به گزارش خبرگزاری حوزه، جایگاه مادر در اسلام با استناد به آیات قرآن، روایات نبوی و فتاوای معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش شامل تحلیل آیه ۲۳ سوره اسراء، احادیث نبوی و فتوای مقام معظم رهبری درباره حقوق متقابل مادر و فرزند است که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.
* بررسی کامل آیات و روایات درباره منزلت مادر
آیه شریفه «وَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ»؛ سوره اسراء (۱۷)، آیه ۲۳/ و به آنها (پدر و مادر) حتی «اُف» هم نگو
- حتی کوچک‌ترین کلمه ناراحت‌کننده مثل "اُف" نباید به والدین گفته شود
- "اُف" کوتاه‌ترین کلمه برای بیان ناراحتی است
- اگر گفتن "اُف" ممنوع است، هر رفتار زشت‌تر به طریق اولی حرام است
- این دستور نشانه اهمیت فوق‌العاده احترام به والدین در اسلام است.
«تفسیر نور، جلد ۶، صفحات ۱۸۲-۱۸۳»
* روایت اول
قال رسوال الله (ص):
الجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الأُمَّهَاتِ؛ بهشت زیر پای مادران است
«مستدرک الوسائل، جلد ۱۵، صفحه ۱۸۰»
* روایت دوم
جاءَ رَجُلٌ إلی النبیِّ فقالَ: مَن أحَقُّ النَّاسِ بحُسنِ صَحابَتی؟ قال: أُمُّکَ. قال: ثُمَّ مَن؟ قال: أُمُّکَ. قال: ثُمَّ مَن؟ قال: أُمُّکَ. قال: ثُمَّ مَن؟ قال: أبوکَ
از پیامبر خدا (ص) پرسیدند: ای رسول الله چه کسی برای خوش رفتاری من از دیگران، مستحق تراست؟ فرمودند: مادرت. گفت: سپس چه کسی؟ فرمودند: مادرت. گفت: بعد از او چه کسی؟ فرمودند: باز هم مادرت. پرسید: پس از او چه کسی؟ فرمودند: بعد از او پدرت.
«صحیح بخاری، کتاب الادب، حدیث ۵۹۷۱، صحیح مسلم، کتاب البر والصلة، حدیث ۲۵۴۸»
* اطاعت از مادر در فتوای مقام معظم رهبری
سؤال: بنده مجرد هستم و با مادر زندگی می کنم؛ آیا برای هر نوع سفر مثل اربعین یا بیرون رفتن از منزل و از این قبیل مسائل، باید رضایت مادر را داشته باشم؟
جواب: گرچه در موارد مذکور، اذن مادر لازم نیست؛ ولی سعی کنید همراه با رضایت ایشان باشد و البته باید از هر عملی که موجب ناراحتی و اذیت قابل توجّه ایشان می شود، اجتناب کنید.
* نتیجه گیری
بر اساس این آیه و روایات می‌توان دریافت که اسلام جایگاه ویژه‌ای برای مادر قائل است. در آیه ۲۳ سوره اسراء، خداوند حتی کوچک‌ترین بی‌احترامی به والدین را نهی می‌کند و گفتن «اُف» که ساده‌ترین کلمه برای ابراز نارضایتی است را منع می‌نماید. این حکم نشان می‌دهد که هرگونه آزار والدین، چه کلامی و چه رفتاری، در اسلام مذموم است.
روایت «الجنة تحت اقدام الامهات» مقام والای مادر را نشان می‌دهد و اینکه رضایت مادر راهی برای رسیدن به بهشت است. تأکید بر حقوق مادر در روایت دوم نیز به‌روشنی مشهود است، جایی که پیامبر(ص) سه بار حق مادر را بر حق پدر مقدم می‌دارد. این تکرار سه‌باره نشان‌دهنده اهمیت مضاعف حقوق مادر است که به دلیل تحمل سختی‌های بارداری، زایمان و تربیت فرزند می‌باشد.
در مجموع، این منابع نشان می‌دهند که احترام و نیکی به مادر از مهم‌ترین دستورات اسلام است و جایگاه مادر در تعالیم اسلامی بسیار رفیع و والاست.
علاوه بر این بر اساس فتوای مقام معظم رهبری، اطاعت از مادر در امور شخصی مانند سفر و خروج از منزل واجب نیست، اما پرهیز از آزار و اذیت مادر و تلاش برای جلب رضایت او اهمیت دارد و توصیه شده است. این حکم نشان‌دهنده تعادل میان احترام به مادر و حفظ استقلال فردی در اسلام است.
نظر شما